Het is fijn als je lokale films in de bioscoop kan zien. Als de Nederlandse film al relatief weinig aandacht krijgt, dan is lokaal helemaal onderbelicht. Als een lokale film dan ook nog over geschiedenis gaat, dan ben ik verkocht. Deze week ging ik naar de film Pegasus. Een belangrijk onderwerp in de regionale geschiedenis is de Airborne. De landing op de Ginkelse heide, de wandeling naar Oosterbeek, de perimeter daar om de kerk en natuurlijk ‘A bridge to far’. Je zou verwachten dat van dit deel van de geschiedenis inmiddels al wel uitgemolken is. Dat is bij geschiedenis gelukkig maar zelden zo en de film Pegasus voegt echt iets toe.
Na de dropping op en rondom de Ginkelse heide komt een deel van de soldaten klem te zitten in het gebied rond Ede. In eerste instantie willen ze niets met het lokale verzet te maken hebben, want ze weten niet wie ze kunnen vertrouwen. Als de soldaten door hun proviand heen zijn, dan zijn ze genoodzaakt contact te zoeken met de lokale bevolking.
Het Edes verzet is inmiddels in de wolken vanwege de snelle opmars van de geallieerden en ze willen hun steentje bijdrage als ze de Rijn over zijn. Alleen blijkt dat niet te gebeuren. Als blijkt dat er her en der geallieerde soldaten rondzwerven, zorgen ze voor onderdak met de verwachting dat er snel een tweede aanval van de geallieerden zal komen. Na een paar weken wordt duidelijk dat die aanval niet gaat komen. Wat te doen met de inmiddels 150 ondergebrachte soldaten?
Tijd voor operatie Pegasus. Via een radioverbinding met Engeland en een moedige officier die op de fiets de contacten tussen de verspreide soldaten onderhoudt, wordt een plan gemaakt om de soldaten de Rijn over te zetten. Het lukt de verzetsmensen om alle soldaten veilig aan de overkant te krijgen. Er vallen geen doden, worden geen mensen gevangen genomen en de Duitsers nemen geen wraak. Een succesvolle, bijzondere operatie die eigenlijk te weinig aandacht heeft gekregen.
In de film worden interviews met betrokkenen, archiefbeelden en gedramatiseerde beelden afgewisseld. Hierdoor krijg je een goed beeld wat er in die dagen speelde en wat er bij de operatie kwam kijken. Het mooie is dat het juist niet om grote heldendaden gaat, maar om heel veel mensen die hun eigen, kleine, maar o zo gevaarlijke steentje bijdragen. De mooiste opmerking voor mij in de film was: “Ik was achttien, dan ben je te onbenullig om bang te zijn”.
De tocht van Ede naar de Rijn en de overtocht naar de Betuwe waren van 22 op 23 oktober 1944. Morgen worden er twee activiteiten georganiseerd om dit te herdenken. Er is overdag een tour langs de belangrijke plekken van de operatie, waarbij ook de wandeling gemaakt wordt van Nol in ’t Bos, waar de soldaten verzamelden, naar de Rijn. ’s Avonds wordt in de Pathé bioscoop Ede (Cinemec, aan de snelweg) de Herman van de Kaa (de 18-jarige uit het Edes verzet) lezing door Ad van Liempt georganiseerd. Aansluitend wordt ook de film vertoond. Als je nog niets te doen hebt dit weekend, lijkt het mij een geweldig dagje uit!
