Eén van de typische damesdingen is borduren. Als er iets is waar ik niets van weet, is het borduren. Ik kan redelijk naaien, maar al het handwerken is niet aan mij besteed. En over adellijk borduren weet ik al helemaal niks. Toen ik er dus achter kwam dat het Textielmuseum in Tilburg een expositie Koninklijk Borduren was, dus daar moest ik naartoe! Dacht ik.
Voor wie hetzelfde denkt (dat zijn er denk ik maar weinig): daar gaat het dus niet over. De expositie is overigens wel geweldig. Wat is er dan wel te zien?
Huis ten Bosch
In 1791 kregen Stadhouder Willem V en zijn vrouw Wilhelmina van Pruissen prachtig Chinees geborduurd zijde kado. Ze waren al begonnen met de inrichting van een Chinese zaal op Huis ten Bosch en het zijde werd gebruikt voor de bekleding van het meubilair en voor de gordijnen. Maar zoals dat gaat met textiel: dat vergaat in de loop der tijd. De meubels zijn inmiddels bekleed met een geprinte replica en ook de gordijnen van de Chinese zaal kunnen eigenlijk hun eigen gewicht niet meer dragen. Voor de vervanging van de gordijnen is niet gekozen voor een replica maar voor een nieuwe opdracht. De expositie is eigenlijk twee ledig. Het ene deel gaat over de originele Chinese gordijnen en het andere deel gaat over de nieuwe opdrachtgordijnen. In beide delen krijg je de gordijnen zelf te zien, maar de opzet van de expositie is totaal anders.
Chinees borduurwerk
Eerst krijg je uitleg over de Chinese zaal en de herkomst van het Chinese geborduurde zijde. De gordijnen zelf liggen in een paar grote vitrines plat, zodat je ze overal echt goed kunt bekijken. Een audiotour vertelt je meer over de verschillende afbeeldingen. Dit zijn afbeeldingen uit het Chinese dagelijkse leven, bijvoorbeeld landbouw, vissen, wandelen of “gewoon” landschappen. Eigenlijk is dit een soort kennismaking met de Chinese cultuur van de 18e eeuw.
Opdrachtgordijnen
Bij de opdrachtgordijnen is er veel aandacht voor het ontwerpproces. De gordijnen zijn gemaakt door een drietal: een kunstenaar (Liesbeth Stinissen), een machineborduurspecialist (Frank de Wind) en een meesterhandborduurder (Anna Bolk). In het ontwerp van de gordijnen zijn allerlei typisch Nederlandse plekken uitgevoerd met de borduurmachine en zijn de natuurlijke elementen uitgevoerd door handwerkgroepen uit het hele land. Uiteraard is het resultaat te bewonderen, maar ook het samenwerkingsproces wordt uitgebreid uitgelegd. Vooral het deel over de creatieve ideeën en de praktische uitvoering met de borduurmachine vond ik heel erg interessant.
Bordurende adellijke dames
De enige adellijke dame die op deze expositie aan bod kwam was koningin Máxima. Zij heeft mee geborduurd met de handwerkgroepen. Ik had voor mijn eigen onderzoek dus helemaal niks aan de expositie, maar ik vond het ontzettend leuk om hem te zien. Bijna zonde dat ik hem gemist zou hebben, als ik geweten had dat ik er niks aan had. Gelukkig heeft het textielmuseum ook een geweldige bibliotheek waar je gewoon kunt binnen lopen. Daar heb ik een paar heel erg zinvolle boeken bekeken. Ik heb als een idioot aantekeningen zitten maken, maar na een paar uur hing mijn tong zover uit mijn mond, dat ik het boek toch maar gekocht heb. Het zat gisteren in de brievenbus, dus daar kan ik nu heerlijk mee beginnen.
Mis dit niet
Ga deze expositie zien! De Chinese gordijnen gaan nu denk ik veilig in een depot opgeborgen worden en de nieuwe gordijnen komen op Huis ten Bosch te hangen. Aangezien Huis ten Bosch niet open voor publiek is, is dit dus waarschijnlijk (voorlopig) de enige kans om zowel de oude als de nieuwe gordijnen te zien.
Disclaimer: Tijdens de expositie heb ik zelf foto’s gemaakt, maar die vallen zo in het niet vergeleken bij de foto’s op de website van Koninklijke verzamelingen, dat ik daar ongegeneerd gebruik van gemaakt heb. Hier staan alle foto’s met objecten uit de Chinese zaal. Dat is misschien het enige minpuntje van de expositie. De uitlichting van de gordijnen in de vitrines is zo dat je eigenlijk altijd last hebt van schittering.
1 pingback