Via een artikel van studievriend-van-lang-lang-geleden Edo las ik kortgeleden voor het eerst over Museum Krona in Uden. Ik had er nooit van gehoord en zou ook niet zo snel op het idee gekomen zijn om er heen te gaan. Toevallig moest ik een vriend naar vliegveld Eindhoven rijden en toen ik langs Uden kwam, heb ik daar op de terugweg een stop gemaakt.
Museum Krona is een onderdeel van de Abdij in Uden. In 1973 werd een deel van het klooster het Museum voor Religieuze Kunst en later werd het Museum Krona, genoemd naar de kroon die de Birgittinessen dragen. Een oorspronkelijk Zweedse (krona is Zweeds voor kroon) orde die al sinds de middeleeuwen in Nederland zit en in Nederland na omzwervingen in Uden terecht gekomen is.
Ik ben niet bang aangelegd, maar ik ben ooit uit een klooster in Sevilla gerend, toen ik daar een non zag lopen. Hier gebeurt dat gelukkig niet, er is een duidelijke scheiding tussen het nog functionerende klooster en het museum. Ik zou bijna schrijven over de scheiding tussen kerk en kunst, maar die scheiding is er niet.
Oud en nieuw
De basis van de collectie van het museum is religieuze kunst. Aan het eind van de 19e eeuw moest het klooster een groot deel van hun kunst verkopen aan het, toen net nieuwe, Rijksmuseum in Amsterdam. Als Museum Krona hebben ze veel van die voorwerpen weer terug als bruikleen. Daarnaast hebben katholieken over het algemeen natuurlijk een rijker gevulde sacristie dan de protestanten. Het bijzondere van het museum is dat ze deze reguliere en écht oude religieuze kunst combineren met moderne kunst die niet eens religieus hoeft te zijn.
De ingang van het museum zit aan de zijkant, in een lange muur en als je het hek door bent sta je in een beschutte kruidentuin. Daar zie je gelijk de combinatie van oud en nieuw: zowel in de beelden als in het gebouw. Aan de tuin is een moderne entree/café gebouwd, de refter. Doordat deze refter ook alle verschillende ruimtes met elkaar verbindt, maak je steeds de overgang tussen oud en nieuw.
Licht
Rondom de basiscollectie van Krona worden tijdelijke exposities georganiseerd. Momenteel is dat “In het LICHT” en dat vindt ik echt een geweldig thema. Je realiseert je nu eigenlijk niet meer hoe wonderlijk mooi licht geweest moet zijn en hoe magisch de katholieke kerk met alle kaarsen en de weerschittering in het goud en zilver. Door de combinatie van oud en nieuw wordt die magie eigenlijk min of meer terug gebracht.
In een ondergrondse zaal stap je door een kluisdeur en hier staan in nissen veel van de historische zilveren en gouden voorwerpen die bij de katholieke mis en traditie horen. Voor mij als atheïstische noorderling blijft dat altijd een soort antropologie. In de nissen stonden allerhande relikwieënhouders, monstransen en kelken. Aan de muur hing een luchtbed gemaakt van goudkleurige reddingsdekens dat zachtjes knisperde. Eén van de nissen bleek een doorkijkje te zijn naar het depot, waar je in het donker net de stelling met monstransen kon zien staan.
Voor mij persoonlijk legt het thema licht ook de verbinding tussen kerst en pasen. Kerst is natuurlijk nog steeds het feest van de lichtjes, maar uit mijn tussenjaar Spanje heb ik een fascinatie voor de paasprocessies overgehouden. Tegenwoordig kan je alle processies in Sevilla live volgen en ook daar viel me op hoe belangrijk ligt was. Sowieso natuurlijk bij de nachtelijke processies van donderdag op vrijdag, maar ik zag ook een drone shot van de Santísimo Cristo de las Tres Caídas midden overdag op de brug. Een mensenmassa, een strak blauwe lucht en klein, maar schitterend in het zonlicht de paso (processie). Ik kon geen foto van dat effect vinden, dus daarom maar een nachtelijke foto op dezelfde brug van de Virgen de la Esperanza van dezelfde broederschap.
Overigens was het een goed moment om dit museum te bezoeken, want er waren genoeg passie elementen aanwezig. Hun moderne topstuk is Het Laatste Avondmaal van Raoef Mamedov uit 1998. Het hangt in een oude vleugel van de abdij tussen de middeleeuwse houtsnijwerken. Daar kon ik een mooi deel van het passieverhaal mee vullen.
Mijn absolute favoriet in het museum was de cel waarin een grote boekenkast stond met laden die je uit kon trekken waar dan documenten en boeken in lagen. Dat wil ik dus ook op het kasteel. Wij hebben zo waanzinnig veel mooie en interessante archiefstukken en boeken die je eigenlijk bijna nooit kunt laten zien…
Ik heb echt genoten van het museum en kan het iedereen aanraden. Ik heb helaas geen enkel idee met wat voor leuks in de omgeving je het kunt combineren, want de omgeving ken ik niet. Vanuit Wageningen kom je er langs als je naar Eindhoven Airport gaat. Maar die luxe heeft natuurlijk niet iedereen…
